เผยแพร่ครั้งแรกใน คู่มือติดตามตรวจสอบการเลือกตั้ง
โดยเครือข่ายเอเชียเพื่อการเลือกตั้งเสรี ANFREL
การปกครองส่วนท้องถิ่นและความพยายาม “กระจายอำนาจ” เริ่มมีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 หรือกว่า 100 ปีที่แล้ว แต่ในช่วงเริ่มต้นความพยายามนี้เป็นไปภายใต้การดำเนินการของรัฐส่วนกลาง การกระจายอำนาจจึงพอจะเกิดขึ้นได้เท่าที่รัฐส่วนกลางรู้สึกว่า มีความพร้อมและต้องการที่จะทำ
การเติบโตของการปกครองส่วนท้องถิ่นยังมีพัฒนาการเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ ตามอำนาจทางการเมืองที่เปลี่ยนไป การปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อปี 2475 และหลังการทำรัฐประหารหลายๆ ครั้ง นำมาซึ่งการออกประกาศคณะปฏิวัติเพื่อจัดสรรอำนาจใหม่ รวมทั้งการแก้ไขกฎหมายหลายต่อหลายครั้ง ทำให้ทิศทางของการจัดการปกครองส่วนท้องถิ่นสะเปะสะปะ และไม่ต่อเนื่อง จนการเกิดขึ้นของกระทั่งรัฐธรรมนูญ 2540 ที่เริ่มต้นวางโครงสร้างการปกครองส่วนท้องถิ่นพร้อมกับความฝันในการกระจายอำนาจครั้งใหญ่
เนื้อหา | รัฐธรรมนูญ 2540 | รัฐธรรมนูญ 2550 | รัฐธรรมนูญ 2560 |
เขียนให้มีอิสระกำหนดนโยบาย | / | / | X |
ที่มาของสภาท้องถิ่น | เลือกตั้ง | เลือกตั้ง | เลือกตั้ง |
ที่มาของผู้บริหารท้องถิ่น รูปแบบพิเศษ | เลือกตั้ง | เลือกตั้ง | เลือกตั้งหรือวิธีอื่นก็ได้ |
วาระดำรงตำแหน่งของผู้บริหารท้องถิ่น | 4 ปี | 4 ปี | ไม่กำหนด |
คุณสมบัติผู้บริหารท้องถิ่น | ห้ามเป็นข้าราชการประจำ | ห้ามเป็นข้าราชการประจำ | ไม่กำหนด |
กฎหมายหลัก | กฎหมายเฉพาะ | |
ชื่อ พ.ร.บ. |
พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2562
|
– พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 – พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528
– พระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537
– พระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540
– พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ. 2542
|
ขอบเขตเนื้อหา |
– การดำเนินการเลือกตั้ง |
– จำนวนสมาชิกสภาท้องถิ่น และผู้บริหารท้องถิ่น |
- องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รูปแบบทั่วไป ได้แก่ องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) เทศบาล และองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.)
- องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รูปแบบพิเศษ ได้แก่ กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยา
กรุงเทพ มหานคร |
เมืองพัทยา | องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) | |||
เทศบาลนคร | เทศบาลเมือง | เทศบาลตำบล | อบต. |
ผู้ไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งจะเสียสิทธิบางประการ ดังนี้ (1) ถูกจำกัดสิทธิในการสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น หรือสมัครรับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภา (2) ถูกจำกัดสิทธิในการสมัครรับเลือกเป็นกำนันและผู้ใหญ่บ้าน (3) ถูกจำกัดสิทธิในการเข้าชื่อร้องขอให้ถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (4) ถูกจำกัดสิทธิในการดำรงตำแหน่งข้าราชการการเมือง (5) ถูกจำกัดสิทธิในการดำรงตำแหน่งรองผู้บริหารท้องถิ่น เลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ผู้ช่วยเลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ประธานที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น ที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น ฯลฯ