สารบัญ กฎหมายที่เสนอโดยประชาชน

ตารางแสดงภาพรวมประวัติการเข้าชื่อเสนอกฎหมายของภาคประชาชน ตั้งแต่รัฐธรรมนูญ 2540 ให้สิทธินี้กับคนไทย มีฉบับไหนบ้าง? สำเร็จหรือไม่? เพียงไร?

 

ภาพรวมประวัติการเสนอกฎหมายโดยภาคประชาชน

กฎหมายประชาชนที่สิ้นสุดกระบวนการแล้ว

ลำดับ	ชื่อกฎหมาย	วันที่ยื่นต่อรัฐสภา	จำนวนรายชื่อประชาชน	ปลายทางของกฎหมาย
1.	ร่างพระราชบัญญัติป่าชุมชน พ.ศ. …	28 ก.พ. 2542	52,698 คน	สภาผู้แทนราษฎรลงมติไม่เห็นชอบด้วย อยู่ที่ประชุมวุฒิสภา และต่อมาสิ้นสุดเนื่องจากมีการประกาศยกเลิกรัฐธรรมนูญ ฉบับพ.ศ. 2540
2.	ร่างพระราชบัญญัติสภาเกษตรกรแห่งชาติ พ.ศ. …	24 ธ.ค. 2542	64,368 คน	สภาผู้แทนสิ้นสุดลง และรัฐบาลใหม่ไม่ได้ร้องขอให้รัฐสภาพิจารณาต่อ กฎหมายจึงตกไป
3.	ร่างพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. …	26 มี.ค. 2544	52,837 คน	คณะรัฐมนตรีเสนอร่างพระราชบัญญัติที่มีหลักการอย่างเดียวกันเป็นเรื่องด่วน และร่างฉบับรัฐบาลผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
4.	ร่างพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. …	4 ก.พ. 2546	97,135 คน	สภาผู้แทนสิ้นสุดลง และรัฐบาลใหม่ไม่ได้ร้องขอให้รัฐสภาพิจารณาต่อ กฎหมายจึงตกไป
5.	ร่างพระราชบัญญัติเงินเดือนข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. …	29 ต.ค. 2546	54,520 คน	ประธานรัฐสภาวินิจฉัยว่าไม่เข้าหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดในหมวด 3 และ 5 ของรัฐธรรมนูญ (ตกไป)
6.	ร่างพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดภูเวียง พ.ศ. …	27 พ.ย. 2546	56,030 คน	บรรจุเข้าระเบียบวาระการประชุมแล้ว แต่สิ้นสุดเนื่องจากมีการประกาศยกเลิกรัฐธรรมนูญ ฉบับพ.ศ. 2540
7.	ร่างพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ	27 พ.ค. 2547	150,000คน	บรรจุเข้าระเบียบวาระการประชุมแล้ว แต่สิ้นสุดเนื่องจากมีการประกาศยกเลิกรัฐธรรมนูญ ฉบับพ.ศ. 2540
8.	ร่างพระราชบัญญัติควบคุมการจดทะเบียนและซื้อขายหลักทรัพย์ของกิจการเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และบุหรี่ พ.ศ. …	20 ก.ค. 2548	63,455 คน	อยู่ระหว่างปิดประกาศรายชื่อให้ใช้สิทธิคัดค้าน แต่สิ้นสุดเนื่องจากมีการประกาศยกเลิกรัฐธรรมนูญ ฉบับพ.ศ. 2540
9.	ร่างพระราชบัญญัติวิชาชีพการสาธารณสุขชุมชน พ.ศ. …	10 ส.ค. 2548	167,101คน	อยู่ระหว่างปิดประกาศรายชื่อให้ใช้สิทธิคัดค้าน แต่สิ้นสุดเนื่องจากมีการประกาศยกเลิกรัฐธรรมนูญ ฉบับพ.ศ. 2540
10.	ร่างพระราชบัญญัติโรงเรียนเอกชน (ฉบับที่…) พ.ศ. …	2 ต.ค. 2551	11,577 คน	สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาล ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
11.	ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับที่…) พ.ศ. … (ฉบับ คปพร.)	8 พ.ค. 2551	71,543 คน	รัฐสภาลงมติไม่รับหลักการเมื่อวันที่ 25 พ.ย. 2553 ในวาระที่ 1 (ตกไป)
12.	ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับที่…) พ.ศ. … (ฉบับนปช.)	9 ก.พ. 55	60,000 คน	เนื่องจากหลักการทำนองเดียวกับร่างฉบับอื่นที่เสนอโดยส.ส. และคณะรัฐมนตรี ซึ่งรับหลักการไปก่อนแล้ว จึงไม่สามารถบรรจุระเบียบวาระการประชุมได้
12.	ร่างพระราชบัญญัติการจัดทำหนังสือสัญญาระหว่างประเทศ พ.ศ. …	18 มี.ค. 2552	10,378 คน	ประธานรัฐสภาวินิจฉัยว่าไม่เข้าหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดในหมวด 3 และ 5 ของรัฐธรรมนูญ (ตกไป)
13.	ร่างพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ (ฉบับที่…) พ.ศ. …	28 ส.ค. 2552	12,602 คน	สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาล ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
14.	ร่างพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (ฉบับที่…) พ.ศ. …	28 ส.ค. 2552	13,812 คน	สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาล ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
15.	ร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ (ฉบับที่…) พ.ศ. …	28 ส.ค. 2552	13,940 คน	สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาล ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
16.	ร่างพระราชบัญญัติหลักประกันชราภาพแห่งชาติ พ.ศ. …	9 มี.ค. 2553	19,819 คน	ประธานสภาฯ เห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรอง แต่นายกรัฐมนตรีไม่รับรอง (ตกไป)
17.	ร่างพระราชบัญญัติกองทุนสินไหมผู้ประสบภัยจากรถ พ.ศ. …	2 เม.ย. 2553	10,446 คน	ประธานสภาฯ เห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรอง แต่นายกรัฐมนตรีไม่รับรอง (ตกไป)
18.	ร่างพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบับที่…) พ.ศ. …	9 มิ.ย. 2553	10,028 คน	ประธานสภาฯ เห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรอง แต่นายกรัฐมนตรีไม่รับรอง (ตกไป)
19.	ร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่…) พ.ศ. … (แก้ไขมาตรา112 ตามข้อเสนอคณะนิติราษฎร์)	29 พ.ค. 2555	26,968 คน	ประธานรัฐสภาวินิจฉัยว่าไม่เข้าหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดในหมวด 3 และ 5 ของรัฐธรรมนูญ (ตกไป)
20.	ร่างพระราชบัญญัติประกันสังคม (ฉบับที่…) พ.ศ. …	24 พ.ย. 2553	14,264 คน	สภาผู้แทนราษฎรลงมติไม่รับหลักการในวาระที่ 1 เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2556 (ตกไป)
21.	ร่างพระราชบัญญัติวิชาชีพการสาธารณสุข พ.ศ. …	25 ก.พ. 2553	14,812 คน	สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาล ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
22.	ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการเข้าชื่อเสนอกฎหมาย พ.ศ. … (ฉบับมูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ)	14 ต.ค. 2553	10,751 คน	สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาลและร่างที่เสนอโดยสถาบันพระปกเกล้า ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
23.	ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการเข้าชื่อเสนอกฎหมาย พ.ศ. … (ฉบับสถาบันพระปกเกล้า)	3 มิ.ย. 2554		สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาลและร่างที่เสนอโดยมูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย
24.	ร่างพระราชบัญญัติวิชาชีพ แพทย์แผนไทย พ.ศ. …	17 มิ.ย. 2551	10,227 คน	สภาผู้แทนราษฎรรับหลักการไปพิจารณาประกอบร่างที่เสนอโดยรัฐบาลและร่างที่เสนอโดยมูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ ต่อมาผ่านการพิจารณาประกาศใช้เป็นกฎหมาย

กฎหมายที่กำลังอยู่ในกระบวนการของรัฐสภา

ลำดับ	ชื่อกฎหมาย	วันที่ยื่นต่อสภา	จำนวนรายชื่อประชาชน	สถานะปัจจุบันของร่างกฎหมาย
1.	ร่างพระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล (ฉบับที่…) พ.ศ. …	7 พ.ค. 2551	40,542 คน	ค้างการพิจารณาอยู่ในสภาผู้แทนราษฎร วาระที่1
2.	ร่างพระราชบัญญัติสถาบันกำนันผู้ใหญ่บ้าน พ.ศ. …	1 ต.ค. 2551	13,714 คน	ประธานสภาฯ เห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงินจึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรอง แต่นายกรัฐมนตรีไม่รับรอง (ตกไป)
3.	ร่างพระราชบัญญัติองค์การอิสระผู้บริโภค พ.ศ. …	19 ก.พ. 2552	11,434 คน	ผ่านการพิจารณาร่วมของคณะกรรมาธิการสองสภา รอการลงมติในสภาผู้แทนราษฎร
4.	ร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้เสียหายจากบริการสาธารณสุข พ.ศ. …	5 มิ.ย. 2552	11,007 คน	ค้างการพิจารณาอยู่ในสภาผู้แทนราษฎร วาระที่1
5.	ร่างพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดฝาง พ.ศ. …	16 มิ.ย. 2552	10,753 คน	ค้างการพิจารณาอยู่ในสภาผู้แทนราษฎร วาระที่1
6.	ร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ได้รับผลกระทบจากบริการสาธารณสุข พ.ศ …	9 ก.ย. 2553	10,994 คน	ค้างการพิจารณาอยู่ในสภาผู้แทนราษฎร วาระที่1
7.	ร่างพระราชบัญญัติสมุนไพรแห่งชาติ พ.ศ. …	7 ก.ย. 2554	15,000 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
8.	ร่างพระราชบัญญัติยา (ฉบับที่…) พ.ศ. ….	19 ม.ค. 2555	10,565 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
9.	ร่างพระราชบัญญัติองค์การอิสระด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ พ.ศ. …	22 ก.พ. 2555	11,219 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
10.	ร่างพระราชบัญญัติป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. …	5 เม.ย. 2555	12,000 คน	ผ่านการพิจารณาวาระที่ 2
11.	ร่างพระราชบัญญัติโคนมและผลิตภัณฑ์โคนม พ.ศ. …	19 มิ.ย. 2555	10,719 คน	อยู่ในขั้นตอนตรวจสอบเอกสารหลักฐาน
12.	ร่างพระราชบัญญัติข้าวชาวนาไทย พ.ศ. …	20 มิ.ย. 2555	12,029 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
13.	ร่างพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดบัวใหญ่ พ.ศ. …	17 ก.ค. 2555	20,582 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
14.	ร่างพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการสาธารณสุขและบุคลากรสาธารณสุข พ.ศ. …	7 ส.ค. 2555	13,266 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
15.	ร่างพระราชบัญญัติกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ พ.ศ. …	17 ส.ค. 2555	12,500 คน	อยู่ระหว่างการพิจารณาวาระที่ 2
16.	ร่างพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. … ฉบับปฏิรูปแรงงานสัมพันธ์	22 ส.ค. 2555	12,567 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
17.	ร่างพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการส่วนท้องถิ่น พ.ศ. …	22 ส.ค. 2555	10,235 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
18.	ร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมโอกาสและความเสมอภาคระหว่างเพศ พ.ศ. …	31 ต.ค. 2555	14,994 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
19.	ร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรทางธรรมชาติและชายฝั่ง พ.ศ. …	2 พ.ย. 2555	10,280 คน	อยู่ในขั้นตอนตรวจสอบเอกสารหลักฐาน
20.	ร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน (ฉบับที่ …) พ.ศ. …	26 ธ.ค. 2555	10,140 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
21.	ร่างพระราชบัญญัติองค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม (ฉบับที่…) พ.ศ….	31 ม.ค. 2556	12,351 คน	ประธานสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่าเป็นร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีรับรองก่อน
22/	ร่างพระราชบัญญัติเงินวิทยฐานะและเงินประจำตำแหน่งข้าราชการครู และบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. …	31 ม.ค. 2556	10,000 คน	อยู่ในขั้นตอนตรวจสอบเอกสารหลักฐาน
23.	ร่างพระราชบัญญัติการจัดบริการสาธารณะด้านสาธารณสุข พ.ศ…	27 ก.พ. 2556	110,211 คน	อยู่ในขั้นตอนตรวจสอบเอกสารหลักฐาน
24.	ร่างพระราชบัญญัติยกเลิกกฎหมายเกี่ยวกับการบริการสาธารณะด้านสาธารณสุข และที่เกี่ยวข้องบางฉบับที่ไม่เหมาะสมกับการบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. …	27 ก.พ. 2556	111,419 คน	อยู่ในขั้นตอนตรวจสอบเอกสารหลักฐาน
25.	ร่างพระราชบัญญัติวิทยุคมนาคม (ฉบับที่…) พ.ศ. …	29 มี.ค. 2556	18,415 คน	อยู่ในขั้นตอนตรวจสอบเอกสารหลักฐาน
26.	ร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเชียงใหม่มหานคร พ.ศ….	26 ต.ค.2556	12,000 8o	อยู่ในขั้นตอนตรวจสอบเอกสารหลักฐาน

 

กฎหมายที่กำลังอยู่ในระหว่างการรวบรวมรายชื่อ

ลำดับ	ชื่อกฎหมาย	องค์กรเจ้าภาพ
1.	ร่างพระราชบัญญัติยกเลิกกฎหมายด้านความมั่นคงที่ขัดต่อสิทธิเสรีภาพตามระบอบประชาธิปไตย พ.ศ. …	โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน (iLaw)
2.	ร่างพระราชบัญญัติสถาบันส่งเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. …	สภาเครือข่ายกลุ่มผู้ป่วยจากการทำงานและสิ่งแวดล้อมแห่งประเทศไทย
3.	ร่างพระราชบัญญัติสิทธิบัตร พ.ศ. …	แผนงานพัฒนากลไกเฝ้าระวังระบบยา (กพย.)
4.	ร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. …	สมัชชาองค์กรเอกชนด้านการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ
5.	ร่างพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่…) พ.ศ. …	เครือข่ายส่งเสริมสถานภาพทางกฎหมายของภิกษุณีสงฆ์เพื่อเติมเต็มพุทธบริษัท 4
6.	ร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่…) พ.ศ. … (ยกเลิกมาตรา 112)	เครือข่ายประชาธิปไคย (คปต.)
7.	ร่างพระราชบัญญัติผู้ลี้ภัย พ.ศ. …	มูลนิธิไทยเพื่อคนมีปัญหาสิทธิและสถานะบุคคล
8.	ร่างพระราชบัญญัติการประมง (ฉบับที่…) พ.ศ. …	สมาคมสมาพันธ์ชาวประมงพื้นบ้านแห่งประเทศไทย
9.	ร่างพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการสาธารณสุขและบุคลากรสาธารณสุข พ.ศ….	สหพันธ์ผู้ปฏิบัติงานด้านการแพทย์และสาธารณสุขแห่งประเทศไทย
10.	ร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการปัตตานีมหานคร พ.ศ. …	เครือข่ายประชาชนเพื่อพัฒนาการมีส่วนร่วมทางการปกครองในจังหวัดชายแดนใต้และองค์กรเครือข่าย
11.	ร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิอนามัยการเจริญพันธุ์และสุขภาพทางเพศ พ.ศ. …	มูลนิธิสร้างความเข้าใจเรื่องสุขภาพผู้หญิง
12.	ร่างพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ำแห่งชาติ พ.ศ. …	สมัชชาองค์กรเอกชนด้านการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ
13.	ร่างพระราชบัญญัติขจัดการเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรมต่อบุคคล พ.ศ. …	สมาคมสภาคนพิการทุกประเภทแห่งประเทศไทย
14.	ร่างพระราชบัญญัติกิจการสลากเพื่อสังคม พ.ศ. …	มูลนิธิเครือข่ายครอบครัว
15.	ร่างพระราชบัญญัติกองทุนส่งเสริมการพัฒนาภาคประชาสังคม พ.ศ. …	มูลนิธิเครือข่ายครอบครัว
16.	ร่าง พ.ร.บ.กองทุนสนับสนุนการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. …	สำนักงานปฏิรูปเพื่อสังคมไทยที่เป็นธรรม (สปร.)
17.	ร่าง พ.ร.บ.สลากเพื่อสังคม พ.ศ. … (ฉบับประชาชน)	เครือข่ายประชาชนปฏิรูปสลาก

(ปรับปรุงเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2556)

อธิบายเพิ่มเติม

1. ภายใต้รัฐธรรมนูญ ฉบับ พ.ศ.2540 ร่างพระราชบัญญัติที่เสนอโดยภาคประชาชน ต้องใช้รายชื่อประชาชนอย่างน้อย 50,000 คน ภายใต้รัฐธรรมนูญ ฉบับ พ.ศ.2550 ร่างพระราชบัญญัติที่เสนอโดยภาคประชาชน ต้องใช้รายชื่อประชาชนอย่างน้อย 10,000 คน และร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ ต้องใช้รายชื่อประชาชนอย่างน้อย 50,000 คน

2. ร่างพระราชบัญญัติที่มีคำว่า “(ฉบับที่…)” หมายถึง เสนอร่างพระราชบัญญัติเพื่อแก้ไขพระราชบัญญัติฉบับเดิมที่มีอยู่แล้ว ส่วนร่างพระราชบัญญัติที่ไม่มีคำว่า “(ฉบับที่…)” หมายถึง เสนอร่างพระราชบัญญัติขึ้นใหม่เป็นครั้งแรก

3. ร่างพระราชบัญญัติที่ผ่านการพิจารณาของรัฐสภา และประกาศบังคับใช้เป็นกฎหมายได้ เป็นกรณีที่ร่างฉบับที่เสนอโดยการเข้าชื่อกันของประชาชน ถูกพิจารณารวมกับร่างที่เสนอโดยรัฐบาล และสุดท้ายกฎหมายที่ประกาศใช้บังคับเป็นการนำหลักการของหลายร่างมาผสมกัน จึงอาจกล่าวได้ว่า กฎหมายที่เสนอโดยภาคประชาชนสามารถออกเป็นกฎหมายใช้บังคับได้จริง แต่ไม่สมบูรณ์ทั้งหมด

4. ข้อมูลนี้เป็นข้อมูลเท่าที่ไอลอว์รวบรวมได้เท่านั้น ยังอาจจะไม่ใช่ความเคลื่อนไหวทั้งหมดในการผลักดันกฎหมายโดยภาคประชาชน

ขอขอบคุณ ข้อมูลจาก งานวิจัยโดย โครงการปรับปรุงกระบวนการนิติบัญญัติของประเทศไทยเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน โดยสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) และข้่อมูลจากเว็บไซต์ของรัฐสภา