สำหรับระบบการคัดเลือกกันเองของสมาชิกวุฒิสภา (สว.) ชุดใหม่ที่จะเริ่มมีการรับสมัครแล้วในช่วงเดือนพฤษภาคม 2567 ผู้สมัครจะต้องจ่ายค่าสมัครเป็นเงินจำนวน 2,500 บาท และในระบบเลือกกันเองนี้มีเพียงแค่ผู้สมัครเท่านั้นที่มีสิทธิในการลงคะแนนโหวตได้ ประชาชนทั่วไปที่ไม่มีสิทธิลงสมัครก็จะไม่มีสิทธิในการลงคะแนนเพื่อเลือก สว. ชุดใหม่ได้
ระบบเลือกกันเองของ สว. ชุดใหม่ จะแบ่งออกเป็นสามระดับ คือ อำเภอ จังหวัด และประเทศ โดยในแต่ละระดับจะมีการเลือกสองครั้ง คือ การเลือกกันเองภายในกลุ่ม และการเลือกข้ามกลุ่มในสายที่จับสลากได้ หากผู้สมัครผ่านด่านทุกระดับและทุกครั้งก็ทำให้ผู้สมัครที่สมัครเข้าไปอาจได้ลงคะแนนเลือก สว. ชุดใหม่ได้มากถึง 42 เสียง
โดยในระดับอำเภอ-จังหวัด สองระดับนี้ผู้สมัครจะมีสิทธิในการลงคะแนนระดับละหกสียง ในรอบเลือกกันเองในกลุ่ม ผู้สมัครจะมีสองเสียง (โหวตตนเองได้ แต่โหวตให้ใครเกินสองเสียงไม่ได้) และในรอบเลือกข้ามกลุ่มภายในสายเดียวกันที่จับสลากได้ อีก 4 เสียง (เลือกเฉพาะกลุ่มอื่นในสายเดียวกันและเลือกกลุ่มตนเองไม่ได้) เท่ากับว่าในสองระดับนี้ผู้สมัครอาจมีคะแนนเสียงมากสุดถึง 12 เสียง
ส่วนในระดับประเทศจะมีความแตกต่างในแง่ของจำนวนคะแนนที่ผู้สมัครจะมีสิทธิลงคะแนน โดยในรอบเลือกกันเอง ผู้สมัครจะมีสิทธิลงคะแนนให้ตนเองและผู้อื่นได้ 10 เสียง (โหวตตนเองได้ แต่โหวตให้ใครเกินสองเสียงไม่ได้) และในรอบเลือกข้ามกลุ่มภายในสายเดียวกันที่จับสลากได้อีกกลุ่มละ 5 เสียง (เลือกกลุ่มอื่นในสายเดียวกันและเลือกกลุ่มตนเองไม่ได้) เท่ากับว่าผู้สมัครอาจมีคะแนนเสียงในระดับประเทศมากสุดถึง 30 เสียง
เมื่อรวมสามระดับเข้าด้วยกัน หากผู้สมัครผ่านทุกด่านเพื่อเข้าไปเลือกจนรอบสุดท้ายในระดับประเทศ แม้ว่าจะไม่ได้รับเลือกให้เป็น สว. ชุดใหม่ ก็อาจจะได้ลงคะแนนเลือก สว. ชุดใหม่ได้มากถึง 42 เสียง แต่ทั้งนี้จำนวนคะแนนมากสุด 42 เสียงนี้ก็อาจจะลดลงได้ ขึ้นอยู่กับปัจจัยว่ามีผู้สมัครในแต่ละกลุ่มครบหรือไม่และในขั้นตอนที่มีการแบ่งสายหากในระดับนั้น ๆ โดยเฉพาะในระดับอำเภอและจังหวัด มีผู้สมัครไม่ครบทุกกลุ่ม ก็อาจจะทำให้ในการแบ่งสายอาจมีจำนวนกลุ่มที่ผู้สมัครเลือกได้ลดลง เช่น อาจจะเลือกได้เพียง 3 กลุ่ม จากเดิม 4 กลุ่ม นอกจากนี้หากผู้สมัครไม่ผ่านเข้ารอบในระดับถัดไปก็ไม่อาจมีสิทธิในการเลือกในระดับถัดไปอีกด้วย
ชวนอ่านเพิ่มเติมขั้นตอนการสมัคร และทำความเข้าใจกติกาการเลือก สว.ชุดใหม่ ได้ที่ https://www.ilaw.or.th/articles/16805
