ประกันสังคมออกแบบใหม่ได้ ถ้าผู้ประกันตนช่วยกันตรวจสอบ

เสียงจากหลากหลายเครือข่ายแรงงานผู้จ่ายเงินให้กองทุน 

11 มีนาคม 2568 ที่บริเวณหน้าหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร กลุ่มทะลุฟ้าจัดกิจกรรม “ผู้ประกันตนทวงสิทธิ” หน้าหอศิลปกรุงเทพฯ เวลา 18.00 น. เรียกร้องให้ #ปฏิรูปประกันสังคม หลังจากที่มีการเคลื่อนไหวของกลุ่มประกันสังคมก้าวหน้า และสส.พรรคประชาชนที่เปิดโปงข้อสงสัยในการจัดการงบประมาณของประกันสังคม และในช่วงเช้าวันเดียวกันนี้ที่ประชุมคณะกรรมการประกันสังคมเพิ่งมีมติเอกฉันท์เห็นชอบปรับสูตรคำนวณเงินบำนาญชราภาพ ของผู้ประกันตนมาตรา 33 และ มาตรา 39 ส่งต่อทำประชาพิจารณ์ในระยะเวลา 90 วันต่อไป

บรรยากาศที่หน้าหอศิลป์ฯ มีการผลัดกันปราศรัยของ “ตัวจริง” ผู้ที่ทำงานขับเคลื่อนสิทธิของคนทำงาน สิทธิในระบบประกันสังคม สิทธิสวัสดิการรักษาพยาบาล บำนาญ และรัฐสวัสดิการ ชี้ว่า มีโอกาสความเป็นไปได้อีกหลายทางเลือกที่จะออกแบบการจัดการกับกองทุนประกันสังคมให้เป็นธรรมและได้คุณภาพ นอกเหนือจากความสำเร็จในการผลักดันให้มีการปรับสูตรคำนวณเงินบำนาญของผู้ประกันตน
____


ธนพงศ์ เชื้อเมืองพาน ตัวแทนคณะกรรมการประกันสังคมฝ่ายลูกจ้าง ทีมประกันสังคมก้าวหน้า กล่าวว่า ในวันนี้เรื่องที่ทีมประกันสังคมก้าวหน้าผลักดันได้ประสบความสำเร็จคือการปรับสูตรบำนาญใหม่ ทำให้ผู้ประกันตนจำนวนมากได้รับความเป็นธรรม โดยเฉพาะผู้ประกันตนมาตรา 39 ที่เคยอยู่ในระบบการจ้างงานและส่งเงินประกันสังคมมาเป็นเวลาหลายปี ซึ่งสูตรคำนวณใหม่ทำให้ไม่ว่าผู้ประกันตนทำงานมากี่ปี จะคำนวนตั้งแต่วันแรกที่ทำงาน ส่งมากได้มากส่งน้อยได้น้อย

ตอนนี้ประกันสังคมอยู่ในแสงมากขึ้นทั้งที่เมื่อก่อนไม่เคยอยู่ในแสง ไม่มีใครสนใจ ถ้าบรรยากาศเป็นแบบนี้ต่อไปคงได้เห็นการบริหารงานกองทุนประกันสังคมที่โปร่งใสมากขึ้น ผู้ประกันตนสามารถตรวจสอบได้มากขึ้น พร้อมขอให้ประชาชนสนับสนุนระบบบอร์ดประกันสังคมที่มาจากการเลือกตั้งต่อไป
____


อภิวัฒน์ กวางแก้ว เครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี เชิญชวนผู้ประกันตนเข้าไปแสดงความเห็นในการเปิดรับฟังความคิดเห็นเรื่องการคำนวนเงินบำนาญให้มากที่สุด หลังจากที่มติของบอร์ดประกันสังคมเคาะให้มีการคำนวณสูตรบำนาญใหม่ที่กำลังอยู่ในขั้นตอนการทำประชาพิจารณ์

อภิวัฒน์กล่าวเปรียบเทียบระบบประกันสุขภาพของไทยที่แตกต่างกัน ผู้ประกันตนในระบบประกันสังคมมี 14 ล้านคน เป็นคนกลุ่มเดียวที่จ่ายเงินดูแลสุขภาพตัวเอง ต่างจากกองทุนบัตรทองและกองทุนสวัสดิการข้าราชการที่ไม่ต้องจ่ายเงินสมทบรายเดือน แต่สิ่งที่ได้รับจากประกันสังคมคือระบบที่ห่วยที่สุด ผู้ประกันตนในระบบประกันสังคมเป็นกลุ่มเดียวที่จ่ายเงินเข้ากองทุน และประกันสังคมก็จ่ายให้โรงพยาบาล โดยที่ไม่รู้เลยว่าโรงพยาบาลจะมีการจัดสรรค่ารักษาให้กับผู้ประกันตนอย่างไร

ผู้ประกันตนจำนวนมากที่เจ็บป่วยกลับได้รับชุดสิทธิประโยชน์ต่างๆ ไม่เท่ากับระบบอื่น ยกตัวอย่างเช่น หากเจ็บป่วยเป็นมะเร็ง ถ้าค่าใช้จ่ายเกิน 50,000 ผู้ประกันตนต้องจ่ายค่ารักษาส่วนที่เหลือเอง คนที่ติดเชื้อเอชไอวีที่เป็นผู้ประกันตน ไม่สามารถรักษาที่โรงพยาบาลใกล้บ้านได้ ต้องไปรักษาที่โรงพยาบาลแม่ข่ายเท่านั้น บางคนใช้เวลาทั้งวันในการเดินทางไปรักษา ระบบประกันสังคมที่ไม่ได้คำนึงถึงการใช้งานของผู้ประกันตนทำให้ผู้ประกันตนส่วนหนึ่งแทบเข้าไม่ถึงการรักษาที่เหมาะสม สิ่งเหล่านี้ไม่เคยถูกนำมาวิเคราะห์ จัดการแก้ไขปัญหาเชิงระบบ
____


ธนพร วิจันทร์ ตัวแทนทีมประกันสังคมก้าวหน้า กล่าวสนับสนุนการเลือกตั้งตัวแทนเข้าสู่คณะกรรมการประกันสังคม อย่างไรก็ตามในการเลือกตั้งบอร์ดประกันสังคมกลับมีหน่วยเลือกตั้งเพียงจังหวัดละหนึ่งหน่วย และต้องลงทะเบียนก่อนการเลือกตั้ง แต่สุดท้ายก็ได้ทีมประกันสังคมก้าวหน้าที่มีที่มาจากการเลือกตั้งโดยประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม ย่อมทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง เกิดความโปร่งใส ตรวจสอบได้

สำหรับสูตรคำนวนบำนาญแบบใหม่ ถ้าหากไม่มีเสียงของผู้ประกันตนมาสนับสนุน วันนี้ก็คงจะไม่เกิดขึ้น การตรวจสอบตึก การตัวสอบสำนักงานประกันสังคมก็คงไม่เกิดขึ้น การจะเพิ่มสิทธิประโยชน์อีกหลายเรื่องยังไม่สามารถเกิดขึ้นได้เพราะไม่มีคนเข้าไปตรวจสอบ ต่อจากนี้จึงเสนอในการให้การประชุมบอร์ดประกันสังคมมีการถ่ายทอดสดเหมือนการประชุมรัฐสภา ให้ผู้ประกันตนได้รับรู้ อีกทั้งยังเชิญชวนประชาชนช่วยกันจับตาการเลือกตั้งประกันสังคมครั้งต่อไปที่จะเกิดขึ้นในอีกหนึ่งปีข้างหน้า

____

นิมิตร์ เทียนอุดม ตัวแทนเครือข่ายบำนาญแห่งชาติ ชี้ชวนคนที่อยากอยากปฎิรูประบบสวัสดิการ ระบบประกันสังคม ให้ร่วมกันเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับ เพื่อให้มีรัฐสวัสดิการ

รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันการให้เงินผู้สูงอายุมีเงื่อนไขว่าต้องเป็น “ผู้ยากไร้” หรือ “มีรายได้ไม่เพียงพอ” สวัสดิการรักษาพยาบาลก็จะเขียนว่าจัดให้กับ “ผู้ยากไร้” สวัสดิการในรัฐธรรมนูญควรจะต้องเปลี่ยนเป็น ประเทศนี้จัดสวัสดิการแบบ “ถ้วนหน้า” ให้กับทุกคน รัฐต้องมองเรื่องการจัดสวัสดิการให้กับประชาชนเป็นเรื่องของการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์

นิมิตร์กล่าวต่อว่า ชัยชนะของประเด็นประกันสังคมในวันนี้เป็นก้าวที่หนึ่ง ต่อจากนี้ต้องคืนสิทธิรักษาพยาบาลให้กับผู้ประกันตนทุกคนด้วย ผู้ประกันตนต้องถูกหักเงินสัดส่วนประมาณ 1.2% ไปเป็นค่ารักษาพยาบาลของตัวเองเพราะกฎหมายประกันสังคมกำหนดไว้แบบนั้น ในประกันสังคมมีสิทธิประโยชน์เจ็ดประการ คือ

1.สิทธิรักษาพยาบาล
2.ประกันการว่างงาน
3.คลอดบุตร
4.ตาย
5.ค่าสงเคราะห์บุตร
6.ทุพพลภาพเจ็บป่วย
7.บำนาญชราภาพ
เมื่อเริ่มส่งค่าประกันตนเพื่อได้สิทธิประโยชน์เจ็ดอย่าง ผู้ประกันตนก็จะหมดสิทธิการรักษาพยาบาลตาม พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพฯ หรือสิทธิบัตรทอง ทันที

คนที่มีเงินเดือนเกิน 15,000 บาท เสียภาษีรายได้ ภาษีที่เราเสียรัฐเอาไปจ่ายเป็นค่ารักษาพยาบาลให้กับคนกลุ่มที่ไม่เป็นผู้ประกันตน ซึ่งนิมิตร์เสนอให้แก้ไขกฎหมาย พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ มาตรา 54 ตัดสิทธิจากเจ็ดประการให้เหลือหกประการ โดยตัดเรื่องสิทธิรักษาพยาบาลในระบบประกันสังคมให้ย้ายไปอยู่ในระบบบัตรทอง ให้ทุกคนมีสิทธิเหมือนกันได้รับบริการแบบเดียวกัน ส่วนเงินที่จ่ายให้ประกันสังคมประมาณ 1.2% ที่จ่ายเพื่อคุ้มครองสุขภาพให้เปลี่ยนไปเป็นบำนาญ ซึ่งจะทำให้มีเงินบำนาญสมทบเพิ่มเป็น 4% ต่อเดือน จาก ปัจจุบัน 3% 

_____


สมยศ พฤกษาเกษมสุข นักเคลื่อนไหวด้านแรงงาน อดีตผู้ร่วมผลักดันและก่อตั้งระบบประกันสังคมในปี พ.ศ. 2533 กล่าวว่า ประกันสังคมใช้หลักการ “เฉลี่ยทุกข์เฉลี่ยสุข” ประกันความเสี่ยง ประกันปัญหาที่จะเกิดขึ้นตั้งแต่ เกิดแก่เจ็บตาย มีตาข่ายรองรับ มีระบบประกันสังคมรองรับไม่ให้เดือนร้อนจากการเจ็บป่วย ตกงาน แต่ทุกวันนี้กองทุนประกันสังคมมีเงินอยู่ในกองทุน 2.6 ล้านล้านบาท แต่คุณภาพชีวิตของผู้ประกันตนไม่ได้ดีขึ้นมากนัก

ก่อนปิดเวทีปราศรัยสมยศนัดหมายเชิญชวนประชาชนไปทวงถามสำนักงานประกันสังคมอีกครั้ง ในวันที่ 25 มีนาคม 2568 ที่สำนักงานประกันสังคม จังหวัดนนทบุรี