การคัดเลือก สว. 2567 ที่กำลังจะเกิดขึ้นในเดือนมิถุนายน และเปิดรับสมัครในเดือนพฤษภาคม ด้วยระบบ “แบ่งกลุ่มอาชีพ” และ “เลือกกันเอง” ในหมู่ผู้สมัคร มีข้อจำกัดมากมายที่ทำให้คนจำนวนมากสมัครไม่ได้ โดยกำหนดคุณสมบัติผู้สมัครต้องอายุ 40 ปีขึ้นไป ต้องไม่เป็นสมาชิกพรรคการเมือง ไม่เคยดำรงตำแหน่งในพรรคการเมือง ไม่เป็นข้าราชการหรือลูกจ้างของรัฐ ไม่เป็นนักบวช ไม่มีพ่อแม่ คู่สมรส บุตร ลงสมัครในคราวเดียวกัน ซึ่งเป็นข้อจำกัดในพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 (พ.ร.ป.สว. ฯ)
อย่างไรก็ดี ข้อจำกัดในการสมัคร สว. ไม่ได้มีแค่ใน พ.ร.ป.สว. ฯ เท่านั้น ในระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการเลือกสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2567 (ระเบียบ กกต. การเลือกสว. ฯ) ข้อ 47 ยังระบุว่า ผู้มีสิทธิสมัคร สว. ต้องไม่เป็นบุคคลที่ถูกจำกัดสิทธิตามกฎหมายเกี่ยวกับการเลือกตั้งด้วย ซึ่งหมายถึงกฎหมายเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) และกฎหมายเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น
ในพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 มาตรา 35 กำหนดว่าคนที่ไม่ได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง สส. และไม่ได้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง บุคคลนั้นถูกจำกัดสิทธิลงสมัคร สว. ไม่ได้ เป็นระยะสองปีนับแต่วันเลือกตั้งที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งคนนั้นไม่ได้ไปเลือกตั้ง
ดังนั้น ใครที่ไม่ได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง สส. ในระยะเวลาสองปีที่ผ่านมา ไม่ว่าจะเป็นการเลือกตั้งซ่อม สส. ที่เกิดขึ้นในช่วงพฤษภาคม 2565 เป็นต้นมา จนถึงการเลือกตั้งทั่วไป เมื่อ 14 พฤษภาคม 2566 และการเลือกตั้งซ่อมหลังจากนั้น โดยไม่ได้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งไว้ ก็จะถูกจำกัดสิทธิ สมัคร สว. ไม่ได้
นอกจากนี้ใน พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2562 มาตรา 42 ก็ยังกำหนดทำนองเดียวกันว่า หากไม่ได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้งท้องถิ่น และไม่ได้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ถูกจำกัดสิทธิ สมัคร สว. ไม่ได้ การจำกัดสิทธิมีเวลาสองปีนับแต่วันเลือกตั้งครั้งที่ไม่ได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง
ใครที่ไม่ได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้งท้องถิ่น ในรอบสองปีที่ผ่านมา ตั้งแต่พฤษภาคม 2565 เป็นต้นมา เช่น การเลือกตั้งกรุงเทพมหานครและเมืองพัทยา เมื่อ 22 พฤษภาคม 2565 และการเลือกตั้งซ่อมสมาชิกสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น หากไม่ได้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ก็จะลงสมัคร สว. ไม่ได้
สำหรับใครที่ไม่แน่ใจว่า ตัวเองถูกจำกัดสิทธิ เพราะไม่ได้ไปเลือกตั้งและไม่ได้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง สามารถตรวจสอบได้ทางเว็บไซต์ของกรมการปกครอง https://boraservices.bora.dopa.go.th/election/absvote/ โดยใส่เลขประจำตัวประชาชน 13 หลักลงไป หากไม่ได้ถูกจำกัดสิทธิ จะมีข้อความเด้งขึ้นมาว่า ไม่พบข้อมูลการถูกจำกัดสิทธิ
