ศาลรัฐธรรมนูญ

จากเสียงแตกพ่ายหลากหลายความคิดของสมาชิกรัฐสภา ชวนดูเสียงจากสส.พรรคเพื่อไทย พรรคแกนนำพรรคร่วมรัฐบาล ว่าทำไมต้องส่งเรื่องนี้ให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยปมปลดล็อกเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ครั้งที่สาม

17 มีนาคม 2568 รัฐสภาส่งศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยอำนาจเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ของรัฐสภาเป็นครั้งที่สาม ว่ารัฐสภามีอำนาจเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ โดยที่ยังไม่ได้มีการทำประชามติได้หรือหม่ ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญอาจไม่รับคำร้องเหมือนที่เคยไม่รับในปี 2567

18 มีนาคม 2568 สว. ลงมติลับไม่เห็นชอบให้ สิริพรรณ นกสวน สวัสดี และชาตรี อรรจนานันท์ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ หลัง สว. ไม่เห็นชอบ จะต้องสรรหาใหม่ และส่งให้วุฒิสภาพิจารณาใหม่ โดยสิริพรรณและชาตรีไม่สามารถเข้ารับการสรรหาได้อีกแล้ว

17 มีนาคม 2568 ที่ประชุมรัฐสภามีมติส่งศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยอำนาจหน้าที่ของรัฐสภาในการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่และการประชามติ “ก่อน” เขียนรัฐธรรมนูญใหม่ต้องทำในขั้นตอนใด

ที่ประชุมร่วมของรัฐสภามีมติส่งให้ศาลรัฐธรรมนูญตีความรายละเอียดจำนวนครั้งและขั้นตอนการทำประชามติเพื่อเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ ซึ่งที่ผ่านมามีการยื่นคำร้องในทำนองนี้แล้วสามครั้งสะท้อนให้เห็นถึงการใช้กระบวนการทางกฎหมายเป็นเครื่องมือทางการเมืองในการ “ถ่วงเวลา” กระบวนการเขียนรัฐธรรมนูญใหม่

พริษฐ์ระบุว่า การส่งเรื่องไปศาลรัฐธรรมนูญนั้นไม่จำเป็น เพราะร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญสอดคล้องกับคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญที่ 4/2564 อยู่แล้ว และไม่เพียงพอที่จะแก้ปัญหาเพราะอุปสรรคที่แท้จริงคือเจตจำนงทางการเมือง ทางออกจึงไม่ได้อยู่ที่ศาลรัฐธรรมนูญ แต่อยู่ที่ทำเนียบรัฐบาล โดยนายกรัฐมนตรีต้องแสดงภาวะผู้นำ

พฤศจิกายน 2567 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจำนวนสองคนพ้นจากตำแหน่งเนื่องจากดำรงตำแหน่งครบวาระพิเศษเก้าปี ส่งผลให้ต้องมีการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญใหม่ มีผู้สมัครสองคนที่ได้รับการสรรหาที่เสนอชื่อต่อไปยังที่ประชุมวุฒิสภาได้แก่ ศาสตราจารย์สิริพรรณ นกสวน สวัสดี แทนที่นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ และชาตรี อรรจนานันท์ แทนที่ปัญญา อุดชาชน

รัฐธรรมนูญ 2560 ออกแบบกลไกให้ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญและกรรมการองค์กรอิสระ มาจากการ “คัดเลือก-สรรหา” และผ่านความเห็นชอบโดยวุฒิสภา ที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งโดยประชาชน แต่มาจากการเลือกกันเอง

13-14 กุมภาพันธ์ 2568 รัฐสภามีนัดพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมสองฉบับซึ่งเสนอโดยสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) พรรคประชาชน และ สส. พรรคเพื่อไทย เพื่อปลดล็อกรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 256 เปิดช่องให้มีการเลือกตั้ง สสร.​ อย่างไรก็ดี การประชุมทั้งสองวันจบลงด้วยเหตุ “สภาล่ม” ไม่ได้เริ่มพิจารณาแก้รัฐธรรมนูญ หลังพรรคร่วมรัฐบาล – สมาชิกวุฒิสภา (สว.) ใช้แทคติกไม่แสดงตน – ไม่ร่วมพิจารณา อ้างขัดกับคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ

ที่ประชุมรัฐสภานัดพิจารณาวาระสำคัญโดยพิจารณาร่างแก้รัฐธรรมนูญสองฉบับที่เสนอโดยสส. พรรคประชาชน และพรรคเพื่อไทย ที่มีสาระสำคัญคือการตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญจากการเลือกตั้งมาจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ แต่สว. และสส. อยากถ่วงเวลาแก้รัฐธรรมนูญเสนอญัตติด่วนถามศาลอีกรอบ