6 ตุลาคม 2519

หากย้อนดูประวัติศาสตร์กฎหมายนิรโทษกรรมในไทย รวมถึงการใช้มาตรการของรัฐในอดีตเพื่อแก้ไขปัญหาความเห็นต่างในสังคม จะพบว่าการนิรโทษกรรมให้กับความผิดที่เกี่ยวกับความมั่นคง หรือแม้กระทั่งความผิดที่มีอัตราโทษสูงกว่า มาตรา 112 ก็ตาม ก็เคยออกกฎหมายมาแล้ว มีการนิรโทษกรรมเกิดขึ้นจริง และมีผู้ที่ได้นิรโทษกรรมจากกฎหมายดังกล่าว ข้อเสนอเพื่อนิรโทษกรรมครอบคลุมความผิดเกี่ยวกับความมั่นคง เช่น มาตรา 112 ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ในสังคมไทย

เหตุการณ์ในวันที่ 14 ตุลาคม 2516 เป็นปรากฏการณ์ทางการเมืองที่สำคัญครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ ไม่ว่าในฐานะ “วันมหาวิปโยค” วันที่มีการปราบปรามประชาชนที่ออกมาประท้วงรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร อย่างรุนแรง แต่ในอีกมุมหนึ่ง เหตุการณ์ 14 ตุลาฯ ก็ถูกจดจำในฐานะ “การปฏิวัติตุลาคม” ที่ฝ่ายผู้ชุมนุมประท้วงรัฐบาลได้รับชัยชนะเหนือฝ่ายเผด็จการทหารจนนำไปสู่การเปลี่ยนตัวรัฐบาลและมีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่

แม้จะผ่านมาแล้ว 44 ปี แต่เหตุการณ์ 6 ตุลาฯ ก็มีอีกหลายเรื่องที่ยังต้องทำการศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติม แต่อย่างน้อยที่สุด ข้อค้นพบเกี่ยวกับเหตุการณ์ 6 ตุลาฯ ในมุมมองของนักวิชาการที่มาร่วมงานเสวนาในหัวข้อ "หา(ย) : อุดมการณ์ – ความทรงจำ – รัฐธรรมนูญ" คือ เหตุการณ์ 6 ตุลาฯ เป็นความพยายามเหนี่ยวรั้งการเปลี่ยนแปลง หรืออีกนัยหนึ่งคือความพยายามตัดตอนระบอบประชาธิปไตยของกลุ่มศักดินาโดยเอาชีวิตของเหล่านิสิตนักศึกษาเป็นเครื่องสังเวย

สิ่งหนึ่งที่ผู้เขียนอยากเสนอในแง่มุมที่อยู่ใน “หลืบประวัติศาสตร์” ของเหตุการณ์นี้ ที่คนร่วมสมัยไม่ได้กล่าวถึงมากนักนั้นคือ คดีประวัติศาสตร์ 6 ตุลาคม 2519  ว่าศาลทหารที่นำมาใช้และมีอำนาจเหนือพลเรือนในยุคนั้นเป็นเช่นไร กลุ่มนักโทษการเมืองที่เรียกตนเองว่า นิสิตนักศึกษาพวกเขาเหล่านั้นคือใคร ข้อเท็จจริงอันเกี่ยวกับการพิจารณาคดีในยุคนั้น รวมถึงเกร็ดประวัติศาสตร์จากการบันทึกของนักโทษหญิงในคดีนี้ และบทเรียนในการใช้ศาลทหารกับสังคมไทยผ่านเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519