โรงเรียนบ้านจะแนะ

ภายหลัง “มาตรา 112” ถูกรัฐบาลนำกลับมาใช้ดำเนินคดีกับประชาชนอีกครั้งเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2563 สถิติของศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนระบุว่า ในจำนวนมากกว่า 200 คดี มี 20 คดีที่ผู้ถูกดำเนินคดียังเป็นเยาวชน รวมทั้งหมด 17 คน (ข้อมูลล่าสุดเมื่อ 17 พฤศจิกายน 2565) นี่เป็น “ครั้งแรก” ในประวัติศาสตร์ไทย ที่มีการนำกฎหมายมาตราดังกล่าว ซึ่งมีโทษสูงสุดถึง 15 ปี มาบังคับใช้กับเด็กอายุไม่เกิน 18 ปี สายน้ำ (สงวนชื่อและนามสกุลจริง) อดีตนักเรียนมัธยมปลาย เป็นหนึ่งในเยาวชน

ภาพนักเรียนมัธยมผูกโบขาวชูสามนิ้วระหว่างเคารพธงชาติที่ถูกเผยแพร่ในช่วงปี 2563 คือหลักฐานยืนยันว่า กระแสความตื่นตัวทางการเมืองในช่วงเวลานั้นเกิดขึ้นในหมู่เยาวชนคนรุ่นใหม่ หลายคนอายุยังไม่ถึง 18 ปี แต่มีบทบาทสำคัญที่ไม่เพียงไปเข้าร่วมการชุมนุมเท่านั้น แต่ยังขึ้นเวทีปราศรัยสลับกับรุ่นพี่ๆ ด้วย หลายคนพูดถึงปัญหาที่เขาพบเจอในชีวิตประจำวัน เช่น ระบบการศึกษาที่ล้าหลัง หรือระบบอำนาจนิยมในโรงเรียนที่สะท้อนผ่านเครื่องแบบ พิธีกรรม และทรงผมมาบอกเล่าให้ผู้ร่วมชุมนุมฟัง และต่อมาเยาวชนหลายคนก็แสดงออกถึงข้อเรียกร้องเกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย์อย่าง “ตรงไปตรงมา”  และเมื่อม

ประเด็นความตกต่ำของการศึกษาไทยเป็นที่ถกเถียงซ้ำแล้วซ้ำเล่า iLaw สนทนากับ ลำยอง เตียสกุล และ จิรพันธ์ สำเริงเรือง สองสาวใจดีจากเครือข่ายการศึกษาเพื่อเด็ก  งานนี้ทั้งสองจะสะท้อนมุมมองของภาคประชาชนต่อปัญหาการศึกษาและทางเลือกทางการศึกษาของประเทศไทย