กระบวนการยุติธรรม

สภาวะที่รัฐไม่มีกฎหมายภายในรับรองกรณีการซ้อมทรมานและอุ้มหาย กลายเป็นช่องโหว่ให้เจ้าหน้าที่รัฐหรือผู้มีอำนาจยังคงลอยนวลพ้นผิด แต่ในที่สุดร่างพ.ร.บ. ป้องกันการทรมานและอุ้มหายฯ ไม่ว่าจะที่เสนอโดยคณะรัฐมนตรี กรรมาธิการกฎหมายฯ พรรคประชาชาติ พรรคประชาธิปัตย์ ทั้งหมดสี่ฉบับ ก็ถูกบรรจุเป็นวาระการประชุมให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณา โดยทั้งสี่ฉบับมีรายละเอียดต่างกัน

เสรีภาพในการชุมนุม (Freedom of Assembly) เป็นหลักสากลที่ได้รับการรับรองทั่วโลกในฐานะสิทธิมนุษยชนพื้นฐานของพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย ที่จะสามารถรวมตัวแสดงออกเรียกร้องความต้องการของตนเอง ในทวีปยุโรป เสรีภาพในการชุมนุมได้รับการรับรองไว้ในมาตรา 11 ของ ECHR โดยมีศาลสิทธิมนุษยชนยุโรปเป็นผู้วินิจฉัยให้รัฐจ่ายค่าเสียหายเมื่อกระทำผิด

14 สิงหาคม 2564 คณะนิติศาสตร์ มธ. จัดเสวนาออนไลน์ในหัวข้อ “การประกันตัวผู้ต้องหาคดีอาญา: มุมมองและข้อสังเกต” พูดคุยถึงปัญหาในการตีความข้อกฎหมายและปัญหาในทางปฏิบัติเกี่ยวกับการประกันตัวในคดีอาญา โดยเฉพาะในกรณี “คดีการเมือง” ซึ่งหลายคดีศาลไม่อนุญาตให้ประกันตัว 

จากการสลายชุมนุมหรือวิธีควบคุมการชุมนุมของเจ้าหน้าที่ตำรวจ ผู้ชุมนุมต้องเผชิญกับการใช้กำลังของตำรวจทั้งด้วยปืนฉีดน้ำแรงดันสูง แก๊สน้ำตา จนถึงกระสุนยาง กฎหมายได้ออกแบบช่องทางเพื่อให้บุคคลที่ได้รับผลกระทบสามารถได้รับการเยียวยาผ่านทาง พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่  

ชวนดูพ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองฯ ฉบับล่าสุด ประกาศเมื่อ 26 พฤษภาคม 2564 แก้ไขเพิ่มเติมอำนาจคณะกรรมการบริหารศาลปกครอง ในสามารถออกระเบียบระเบียบเกี่ยวกับ “เงินค่าตอบแทนพิเศษและสิทธิประโยชน์” ได้

ในสภาวะที่สถาบันตำรวจต้องเผชิญกับการเปลี่ยนผ่านและแรงกดดันจากสังคม เราชวน “เอก” ข้าราชการตำรวจ มาพูดคุยถึงความฝัน  ความเห็นต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในโรงเรียนนายร้อยตำรวจ และมุมมองของเขาในฐานะตำรวจรุ่นใหม่ที่มีต่อสถาบันตำรวจท่ามกลางความขัดแย้งทางการเมืองในปัจจุบัน

คุณ “บี” อดีตผู้ต้องขังหญิงแดนใน ทัณฑสถานหญิงกลางชวนไอลอว์เล่าถึงสถานการณ์ #โควิดเรือนจำ ที่เธอประสบระหว่างถูกคุมขังโดยหวังว่าคำบอกเล่าของเธอจะทำให้สถานการณ์ในเรือนจำได้รับความสนใจจากสาธารณชนซึ่งจะกระตุ้นให้ภาครัฐหาทางแก้ไขปรับปรุงสถานการณ์ให้ดีขึ้น 

เมื่อลองดูตัวอย่างในต่างประเทศอย่างอังกฤษและสหรัฐอเมริกา สาธารณชนสามารถจดบันทึกสิ่งที่เกิดขึ้นในห้องพิจารณาคดีได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากศาลก่อน การจะสั่งห้ามใด ๆ นั้นต้องมีเหตุผลรองรับและบังคับใช้เป็นรายกรณีไป ไม่สามารถสั่งห้ามเป็นการทั่วไปได้ ทั้งนี้ก็เป็นเพราะการจดบันทึกจะเป็นเครื่องรับรองความโปร่งใสและประสิทธิภาพของกระบวนการยุติธรรมเอง

24 กุมภาพันธ์ 2564 ที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาได้พิจารณาลงมติในวาระแรก “รับหลักการ” ร่างพ.ร.บ.ตำรวจฯ ร่างกฎหมายดังกล่าว มีวัตถุประสงค์เพื่อ “รีเซ็ต” กฎหมายตำรวจเดิม และกำหนดระบบใหม่เพื่อให้สอดคล้องกับการปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม อันเป็นหนึ่งในแผนการ “ปฏิรูปประเทศ” ที่คสช. ตั้งเป้าหมายไว้

ชวนทำความเข้าใจกระบวนการเมื่อเด็กหรือเยาวชนถูกดำเนินคดีอาญา พวกเขาจะขึ้นศาลเยาวชนและครอบครัว ซึ่งมีขั้นตอนการดำเนินคดีที่แตกต่างไปจากผู้ใหญ่