พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง

หลังจากคำวินิจฉัยส่วนตนของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญในคดียุบพรรคอนาคตใหม่ออกมาแล้ว หลายคนคงสงสัยว่าตุลาการแต่ละคนให้ความเห็นว่าอย่างไร เราได้ชำแหละคำวินิจฉัยออกมาให้ทุกคนได้เข้าใจไปพร้อมๆ กัน

เว็บไซต์ศาลรัฐธรรมนูญเผยแพร่คำวินิจฉัยของตุลาการแต่ละคน เรียกว่า 'คำวินิจฉัยส่วนตน' ซึ่งแต่ละคนจะอธิบายเหตุผลว่าผิดหรือไม่ผิดอย่างไร มีตุลาการ 2 เสียงที่ชี้ว่า อนาคตใหม่ไม่มีความผิดให้ต้องยุบพรรค ติดตามได้ในคำวินิจฉัยฉบับเต็มของ 2 ตุลาการเสียงข้างน้อย

การที่กฎหมายไม่กำหนดระยะเวลาให้ชัดเจนว่า จะตัดสิทธิเลือกตั้งได้นานเท่าใด ทำให้เกิดการตีความ จนกระทั่งกรรมการบริหารพรรคการเมืองถูกเพิกถอนสิทธิรับสมัครเลือกตั้งตลอดชีวิตก็เป็นได้

The arguments against Constitutional Court’s decision to dissolve the Future Forward Party: the ‘Receiving the Donation Exceeding 10 Million’ under Section 66 of political parties law does not contain the punishment of party dissolvement and cannot be linked with Section 72.

ความเห็นแย้งต่อคำวินิจฉัยยุบพรรคอนาคตใหม่ของศาลรัฐธรรมนูญ การรับบริจาคเกิน 10 ล้านตามมาตรา 66 ของ พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมือง ไม่มีโทษฐานยุบพรรค และไม่สามารถนำมาตรา 72 มาตีความใช้คู่กันได้ ผิดเจตนารมณ์

จากงานวิชาการและมุมมองของนักกฎหมายมีส่วนที่เห็นตรงกันว่า พรรคการเมืองไม่ได้มีสถานะเป็นองค์กรของรัฐ จึงต้องใช้หลักกฎหมายเอกชนกับพรรคการเมือง ซึ่งหมายความว่า ต้องใช้หลักการทำได้ทุกอย่างที่ไม่มีกฎหมายห้าม ในเมื่อไม่มีกฎหมายสั่งห้ามพรรคการเมืองกู้เงิน การกู้เงินก็ต้องสามารถกระทำได้ อีกทั้งในทางการเงินการบัญชี เงินกู้ไม่นับเป็นรายได้หรือเงินบริจาค แต่เป็นหนี้สินที่ต้องชำระคืน

21 มกราคม 2563 ศาลรัฐธรรมนูญนัดฟังคำวินิจฉัยคดียุบพรรคอนาคตใหม่ แต่เชื่อว่า หลายคนที่ไม่ได้ติดตามอย่างใกล้ชิดคงยังมีคำถาม ตั้งแต่ว่า ยุบพรรคในข้อหาอะไร ใช้อะไรเป็นหลักฐาน และศาลรัฐธรรมนูญเป็นใครมาจากไหน รวมถึงคำถามสำคัญที่ว่า ยุบอนาคตใหม่แล้วไงต่อ ชวนมาสำรวจคำตอบกัน

ในวันที่ 21 มกราคม 2563 ศาลรัฐธรรมนูญนัดฟังคำวินิจฉัยคำร้องขอให้ยุบพรรคอนาคตใหม่ โดยอ้างว่า พรรคการเมืองนี้กระทําการอันอาจเป็นปฏิปักษ์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข หรือที่เรียกชื่อเล่นว่า คดีอิลลูมินาติ แต่อย่างไรก็ดี คดีดังกล่าวมีประเด็นทางกฎหมายที่จำเป็นจะต้องวินิจฉัยเรื่องอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญก่อนว่า ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจออกคำวินิจฉัยในประเด็นการสั่งยุบพรรคการเมืองได้หรือไม่

8 มกราคม 2563 ที่คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ท่าพระจันทร์) มีวงเสวนาในหัวข้อพรรคการเมืองกับอนาคตประชาธิปไตยที่ว่าด้วยความสำคัญของสถาบันพรรคการเมือง ปมปัญหาของรัฐธรรมนูญ และบทบาทขององค์กรที่ใช้อำนาจตุลาการ ซึ่งส่งผลต่ออนาคตประชาธิปไตยไทย