นักโทษ

ลำพังแค่เราอยู่ที่บ้านแล้วมีคนมาเยี่ยม เราก็คงรู้สึกอบอุ่นใจแล้ว ลองจินตนาการดูว่า หากเราเกิดต้องไปอยู่ในเรือนจำ ถ้ามีคนมาเยี่ยม เราจะรู้ชุ่มฉ่ำหัวใจแค่ไหน ช่วงการเมืองร้อนแรงเรือนจำพิเศษกรุงเทพมีผู้ต้องขังด้วยข้อหาทางการเมืองเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อ่านวิธีการแวะไปเยี่ยมเยียนผู้ต้องขังดู จะได้รู้ว่าไม่ยากอย่างที่คิด

ในอดีต การลงโทษเป็นไปเพื่อแก้แค้นให้เหยื่อ แต่ในปัจจุบัน จุดประสงค์ของการลงโทษเปลี่ยนไปมุ่งฟื้นฟูแก้ไขพฤติกรรมคนทำความผิดแทน คนที่ติดคุกจึงมีได้รับการพัฒนาความสามารถควบคู่ไปกับการถูกจำกัดอิสระภาพ อย่างไรก็ตาม เมื่อพ้นโทษไป อนาคตของอดีตนักโทษกลับไม่สดใสนัก เพราะมีข้อจำกัดทั้งด้านกฎหมายและด้านสังคมรออยู่ เหมือนมีพายุตั้งเค้ารอเข้าฟาดฟันหลังพายุลูกเก่าพึ่งผ่านพ้นไป

ขณะที่ “ประชาคมอาเซียน” กำลังเดินทางมาในปี 2015 และขณะที่เรากำลังจะพูดคุยเรื่อง “ชุดนักโทษ” ว่าควรจะเป็นยังไงดี ควรจะมีหรือไม่มี มาแอบดูชุดนักโทษและกฎระเบียบเมื่อนำตัวผู้ต้องขังไปศาลของประเทศเพื่อนบ้านในภูมิภาคอาเซียนกันสักหน่อย  

iLaw ร่วมกับแฟนเพจ คนห้องกรง ชวนคนมีไอเดียและอยากเห็นชุดนักโทษดูดีกว่านี้ เข้าร่วมการประกวด "ออกแบบชุดนักโทษใหม่" ภายใต้แนวคิด "นักโทษก็เป็นคน"   

ไม่นานมานี้ กรมราชทัณฑ์ประกาศปลดโซ่ตรวนให้นักโทษ 563 คน แม้จะเป็นสัญญาณอันดี แต่ก็เป็นเพียงนโยบายนำร่องที่ใช้เฉพาะเรือนจำบางขวางเท่านั้น คุกอื่นทั่วประเทศไทย ยังคงใช้ “โซ่” ล่ามนักโทษเพื่อความสะดวกของเจ้าหน้าที่เรือนจำในการควบคุมดูแล 

นักโทษคดีความมั่นคงในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ถือกันว่าคดีมีโทษสูง น่าจะหลบหนี จึงต้องถูกใส่ตรวน 24 ชั่วโมง แม้ศาลยังไม่ตัดสินก็ตาม คนที่ใส่ตรวนต้องเผชิญสภาพอย่างไร และตรวนช่วยแก้หรือช่วยเพิ่มปัญหาความรุนแรง

นักโทษถูกจับขังคุกแล้วยังต้องใส่ตรวนที่เท้าอีก สมควรแล้วหรือไม่์? ละเมิดสิทธิหรือไม่? สำรวจกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการใส่ตรวนผู้ต้องขัง และเปิดคำพิพากษาศาลปกครองที่วางบรรทัดฐานเรื่องการใส่ตรวนในเรือนจำ