การเข้าชื่อเสนอกฎหมาย

สำหรับคนที่เคยเข้าชื่อเสนอ "ปลดอาวุธคสช" ด้วยกัน เมื่อได้รับจดหมายจากสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรแล้ว ก็จะเห็นว่า จดหมายนั้นเพียงเปิดโอกาสให้คัดค้านสำหรับกรณีที่ถูกแอบอ้างชื่อเท่านั้น เพียงไม่ต้องคัดค้าน หรือไม่ต้องทำอะไรต่อ การเข้าชื่อก็สมบูรณ์

หลังเลือกตั้ง สภาผู้แทนราษฎร ซึ่งมีอำนาจหลักพิจารณากฎหมายกลับทำงานอีกครั้ง  ถึงแม้ 5 ปีแรก ส.ว. มีอำนาจเท่า ส.ส. ในการออกกฎหมายการปฏิรูปประเทศก็ตาม แต่การออกกฎหมายทั่วไปมีขั้นตอน ได้แก่ 1) การเสนอร่างกฎหมาย 2) การพิจารณาของสภา ส.ส. และ ส.ว. 3) การประกาศใช้ โดยกฎหมายที่ออกมาส่วนใหญ่เรียกว่า พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.)     

9 กรกฎาคม 2562 พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา ออกคำสั่งหัวหน้าคสช. ที่ 9/2562 ยกเลิกบรรดาประกาศและคำสั่งคสช. และคำสั่งหัวหน้าคสช. อย่างน้อย 70 ฉบับ และแก้ไขอีก 2 ฉบับ ซึ่งคำสั่งนี้มีเนื้อหาสอดคล้องกับกฎหมายที่ภาคประชาชนเสนอต่อสภาให้พิจารณายกเลิกอย่างน้อย 13 ฉบับ

หลังรัฐประหาร 3 วัน คสช. เข้าแทรกแทรงกระบวนการยุติธรรมโดยทันที ให้อำนาจศาลทหารพิจารณาคดีพลเรือนที่เกี่ยวกับการเมืองและความมั่นคง มีประชาชนที่ถูกดำเนินคดีในศาลทหารกว่าสองพันคน จากกว่าหนึ่งพันคดี แม้ในปี 2559 คสช. จะยุติการใช้ศาลทหารกับพลเรือนแต่ก็มีคดีพลเรือนค้างอยู่ในศาลทหารอีกจำนวนมาก

"การเข้าชื่อเสนอกฏหมาย" ไม่ใช่กิจกรรมที่ทำเพื่อรณรงค์ในทางสังคมเท่านั้น แต่เป็นการใช้สิทธิของประชาชนตามรัฐธรรมนูญ ฉะนั้น จึงเป็นกิจกรรมที่มีกฎหมายรองรับ เป็นช่องทางที่ประชาชนสามารถร่วมมือกันทำและคาดหมายให้มีผลในทางกฎหมายได้ 

ถอดบทเรียนระยะเวลากว่า 20 ปี ตั้งแต่รัฐธรรมนูญ 2540 ทีประชาชนสิทธิเข้าชื่อเสนอกฎหมาย ร่างพ.ร.บ.กว่า 50 ฉบับถูกเสนอมาแล้ว  ถึงผลสุดท้ายจะสำเร็จบ้าง ไม่สำเร็จบ้าง แต่ก็มีพัฒนาการมาเรื่อยๆ เพื่อให้การใช้สิทธิง่ายขึ้น เป็นไปได้มากขึ้น   

การชุมนุมทางการเมืองเป็นสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญในระบอบประชาธิปไตย การออกมาบนท้องถนนเป็นเครื่องมือหนึ่งที่ทำให้ปัญหาความเดือดร้อนเป็นที่รับรู้ของสังคมและถูกแก้ไข แต่ภายใต้รัฐบาล คสช. การชุมนุมถูกปิดกั้นและทำให้เป็นสิ่งผิดกฎหมาย โดยประกาศและคำสั่ง คสช. 

คนรุ่นใหม่ที่เกิดระหว่างปี 2543-2536 มีถึง 7,170,270 คน แม้ว่าจะไม่เคยเลือกตั้งและยังไม่มีกำหนดเวลาที่ชัดเจน แต่ก็ยังมีสิทธิในการ "เข้าชื่อเสนอกฎหมาย" เพื่อจะสามารถมีส่วนร่วมทางการเมืองและกำหนดอนาคตของตัวเองได้