จับตา สนช.

สรุปการทำงาน 11 เดือน ของสปช. มีข้อเสนอการปฏิรูปรวม 505 ข้อเสนอ จัดทำออกเป็น 62 เล่ม โดยใช้งบประมาณแผ่นดินไปกว่า 700 ล้านบาท ขณะที่ข้อเสนอส่วนมากยังเป็นแค่นามธรรม ไม่มีรายละเอียด หลักคิดยังมีปัญหาเพราะเน้นไปที่การตั้งหน่วยงานใหม่ ออกกฎหมายใหม่ และไม่มีการจัดลำดับความสำคัญ มีกำหนดเสร็จอีก 17 ปี

ภายหลัง สภาปฏิรูปแห่งชาติ (สปช.) มีมติไม่รับร่างรัฐธรรมนูญด้วยคะแนน 135 เสียง หากวิเคราะห์ทิศทางการลงมติจะพบว่า กลุ่มอาชีพข้าราชการพลเรือน-ทหาร-ตำรวจ เป็นส่วนใหญ่ที่ไม่เห็นชอบ และกลุ่มเอ็นจีโอส่วนใหญ่สนับสนุน แต่หากแบ่งตามที่มาจะพบว่า สปช.จังหวัด จำนวนมากไม่เห็นชอบร่างรัฐธรรมนูญ

หากให้นับจำนวนการพิจารณากฎหมายของสภานิติบัญญัติในอดีต จะพบว่า รัฐบาลประยุทธ์เป็นแค่เบอร์สอง แพ้รัฐบาลอานันท์ ปันยารชุน ที่มีการผ่านกฎหมายมากที่สุด (189 ฉบับ) ส่วนยุคที่ไม่มีการผ่านกฎหมายเลย คือสมัยรัฐบาลนายสมัคร สุนทรเวช และรัฐบาลนายสมชาย วงศ์สวัสดิ์

หนึ่งปีที่ผ่านมา สนช.ทำหน้าที่หลักในการพิจารณากฎหมายโดยมีกฎหมายที่เข้าสู่การพิจารณาถึง 130 ฉบับ ประกาศใช้แล้ว 108 ฉบับ เป็นกฎหมายที่ประชาชนเคยเสนอ 4 ฉบับ และยังมีกฎหมายที่สังคมถกเถียงมากกว่า 10 ฉบับ เช่น พ.ร.บ.ภาษีการรับมรดก, พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะ, พ.ร.บ.แก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง เรื่องการอุทธรณ์ฎีกา, กฎหมายอุ้มบุญ ฯลฯ

หนึ่งปี สนช. ใช้เงินงบเฉียดสามร้อยล้าน เพื่อผ่านกฎหมาย 108 ฉบับ ซึ่งเฉลี่ยกฎหมายแต่ละฉบับของใช้เงินประมาณ “สองล้านห้าแสน” พ.ร.บ.การยางฯ ใช้เงินมากสุด และกฎหมายขึ้นเงินเดือนข้าราชการใช้เงินน้อยสุด นอกจากนี้ กฎหมาย ป.ป.ช. ใช้เงินค่าเบี้ยประชุมไปแล้ว “สามแสนบาท” แต่ถอนร่างออก และยังมีข้อครหามากมายเกี่ยวกับ สนช.

ตลอดหนึ่งปี สนช.พิจารณาบุคคลให้ดำรงตำแหน่งไปแล้วอย่างน้อย 28 คน ใน 10 หน่วยงาน โดยแบ่งเป็นที่คัดเลือกและลงมติเอง หรือลงมติอย่างเดียว ส่วนการถอดถอนนั้น มีจำนวน 4 คน คือ อดีตนายกรัฐมนตรี ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร และ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ บุญทรง  เตริยาภิรมย์ และพวกอีก 2 คน

นอกจากพิจารณาร่างกฎหมาย สนช.ยังทำหน้าที่แต่งตั้ง/ถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองหรือผู้บริหารระดับสูงของรัฐ สำหรับการแต่งตั้ง ปัจจุบัน สนช.ให้ความเห็นชอบผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรต่างๆ ไปแล้วจำนวนมากมีองค์กรอะไร? และใครได้รับตำแหน่งบ้าง?

สนช.กำลังพิจารณาร่างพ.ร.บ.จัดตั้งศาลอุทธรณ์ชำนัญพิเศษ และร่างกฎหมายรวม 9 ฉบับ เพื่อจัดระบบอุทธรณ์คดีให้เป็นระบบเดียวและสอดคล้องกับการแก้ไขป.วิแพ่ง ให้อุทธรณ์ไปที่ศาลอุทธรณ์เท่านั้น และคดีที่จะไปยังศาลฎีกาได้ต้องได้รับอนุญาตก่อน 

สนช.แก้ไขร่างประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เรื่องการค้ำประกันจำนอง ประเด็นสำคัญคือคุ้มครองสิทธิและให้ความเป็นธรรมแก่ผู้ค้ำประกันและผู้จำนองที่ต้องชำระหนี้แทนลูกหนี้ แม้กฎหมายนี้จะมีผลบังคับใช้แต่ด้วยกระแสกดดันจากธนาคารทำให้ สนช.ต้องนำมาแก้ไขอีกรอบหนึ่ง 

เสียงกดดันจากธนาคารพาณิชย์ส่งผลให้ สนช.ต้องนำประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เรื่องการค้ำประกันจำนอง มาแก้ไขใหม่ ทั้งที่กฎหมายยังไม่ทันบังคับใช้ โดยประเด็นสำคัญคือการแก้ไขให้ธนาคารพาณิชย์สามารถเป็นลูกหนี้ร่วมได้