ในบรรดาป้ายประกาศที่จะถูกติดอยู่หน้าบริเวณหน่วยเลือกตั้งของวันที่ 14 พฤษภาคม 2566 จะมีใบประกาศสำคัญที่ช่วยให้ประชาชนสามารถรู้รายละเอียดสำคัญของการเลือกตั้งครั้งนี้ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งของหน่วย จำนวนบัตรลงคะแนนที่หน่วย จนไปถึงจำนวนบัตรลงคะแนนที่ถูกใช้เมื่อปิดคูหา
ใบประกาศข้างต้นกล่าวได้ว่า มีความสำคัญมากหากประชาชนต้องการที่ตรวจหาปรากฎการณ์ ‘บัตรเขย่ง’ ของหน่วยเลือกตั้ง เพื่อมองหาจำนวนบัตรลงคะแนนหลังปิดหีบที่มีจำนวนบัตรมากกว่าผู้ที่มาใช้สิทธิเลือกตั้ง
ดังนั้น การทำความรู้จักว่าใบสำคัญเหล่านี้มีอะไรบ้างจึงสำคัญเป็นอย่างมากต่ออาสาสมัครจับตาเลือกตั้งและประชาชนทุกคน ไม่ต่างจากการถ่ายรูปกระดานขีดคะแนนช่วงปิดคูหา และทำให้ @Vote62 ต้องการให้ทุกๆ คนช่วยสังเกตหาความผิดปกติของใบเหล่านี้ด้วยเช่นกัน
ทั้งนี้ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2566 หมวด 7 การนับคะแนน ณ ที่เลือกตั้ง หน้า 59 ข้อ 170 ระบุว่า “การนับคะแนนให้กระทำ ณ ที่เลือกตั้ง โดยเปิดเผยและติดต่อกันให้เสร็จ” ซึ่งมีผลทั้งกับการนับคะแนนบัตรเลือกตั้งที่คูหาทั่วไปและการนับคะแนนของบัตรเลือกตั้งล่วงหน้า ประชาชนจึงสามารถเข้าร่วมสังเกตการณ์การนับคะแนนทั้งสองชนิดได้อย่างเสรี
“ใบ ส.ส. 5/5” ประกาศรายการเกี่ยวกับจำนวนบัตรเลือกตั้งก่อนการลงคะแนน
ใบ ส.ส. 5/5 หรือใบประกาศรายการเกี่ยวกับจำนวนบัตรเลือกตั้งก่อนการลงคะแนน จะถูกปิดประกาศหลังคณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) ได้ทำการเปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับจำนวนบัตรลงคะแนน ณ เวลา 7.30 น. และต้องติดตั้งให้เสร็จก่อนเวลาเปิดคูหา ณ เวลา 8.00 น.
ในใบดังกล่าวจะต้องระบุรายละเอียดพื้นฐานของหน่วยเลือกตั้ง เช่น เขตเลือกตั้ง สถานที่ออกเสียงลงคะแนน อำเภอหรือเขต และจังหวัด ให้ชัดเจน พร้อมต้องระบุจำนวนบัตรเลือกตั้งทั้งแบบแบ่งเขตและแบบบัญชีรายชื่อ จำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง และลงชื่อ กปน. กำกับให้เรียบร้อย
ใบ ส.ส. 5/5 สำคัญมากสำหรับการรู้ว่า หน่วยเลือกตั้งนี้มีผู้ที่สามารถมาใช้สิทธิได้ทั้งหมดกี่คนและมีบัตรเลือกตั้งทั้งสองชนิดกี่ใบ เพื่อให้สามารถหักลบกับจำนวนผู้มาใช้สิทธิจริงและจำนวนบัตรเลือกตั้งที่ถูกใช้ไปแล้วหลังปิดหีบ
หากใบ ส.ส. 5/5 มีจำนวนบัตรเลือกตั้งที่ได้รับมาน้อยกว่าจำนวนบัตรเลือกตั้งที่ถูกใช้ไปหลังปิดคูหา เท่ากับว่ามี ‘บัตรเขย่ง’ เกิดขึ้นที่หน่วยเลือกตั้ง
“ใบ ส.ส. 5/7” ประกาศรายการเกี่ยวกับจำนวนบัตรเลือกตั้งหลังการลงคะแนน
ใบ ส.ส. 5/7 หรือใบประกาศรายการเกี่ยวกับจำนวนบัตรเลือกตั้งหลังการลงคะแนน คือใบรายการที่จะสรุปข้อมูลทุกอย่างของหน่วยเลือกตั้งนั้นๆ หลังปิดคูหา โดยจะติดประกาศต่อเมื่อ กปน. นำบัตรเลือกตั้งที่เหลืออยู่มานับจนเสร็จสิ้นแล้ว
ในใบดังกล่าวจะต้องระบุรายละเอียดพื้นฐานของหน่วยเลือกตั้ง เช่น เขตเลือกตั้ง สถานที่ออกเสียงลงคะแนน อำเภอหรือเขต และจังหวัด ให้ชัดเจน ต่อมาต้องระบุจำนวนบัตรเลือกตั้งทั้งสองชนิดที่ได้รับมาก่อนการลงคะแนน จำนวนผู้มาขอรับบัตรเลือกตั้งทั้งสองชนิดไปลงคะแนน และบัตรเลือกตั้งที่ยังไม่ถูกใช้งานหลังปิดคูหา โดยมี กปน. ลงชื่อกำกับให้เรียบร้อย
เท่ากับว่า ใบ ส.ส. 5/7 จะมีความสำคัญมากในการดูจำนวนผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้งที่คูหา เพื่อนำไปตรวจสอบว่า จำนวนบัตรลงคะแนนที่ไม่ได้ถูกใช้มีความสมเหตุสมผลหรือไม่ เนื่องจากหากจำนวนบัตรลงคะแนนที่ได้รับมาก่อนเปิดให้ลงคะแนนมีจำนวนน้อยกว่าจำนวนบัตรที่ถูกใช้หลังปิดคูหา หมายความว่าเกิดปรากฎการณ์ ‘บัตรเขย่ง’ ขึ้นในหน่วยเลือกตั้ง
“ใบ ส.ส. 5/17” ใบรายงานผลการนับคะแนนเลือกตั้งนอกเขตและนอกราชอาณาจักร
ใบรายงานผลการนับคะแนนเลือกตั้งนอกเขตและนอกราชอาณาจักร หรือใบ ส.ส. 5/17 คือใบที่ระบุรายละเอียดของบัตรเลือกตั้งกลุ่มเลือกตั้งล่วงหน้าทั้งหมด โดยบัตรลงคะแนนกลุ่มนี้แม้ถูกลงคะแนนก่อนวันเลือกตั้งจริง แต่จะถูกนำมานับคะแนนพร้อมกันในวันที่ 14 พฤษภาคม 2566 ภายหลังเวลาปิดหีบ 17.00 น.
ใบดังกล่าวจะถูกติดอยู่ ณ จุดนับคะแนนบัตรลงคะแนนเลือกตั้งล่วงหน้า ซึ่งไม่จำเป็นต้องเป็นสถานที่เดียวกันกับที่จัดให้มีการนับคะแนนของบัตรลงคะแนนวันจริงก็ได้ ทำให้ประชาชนที่ต้องการจะสังเกตการณ์การนับคะแนนอาจจะพบความลำบากในการเดินทางไปทั้งสองสถานที่ในเวลาเดียวกัน
ใบ ส.ส. 5/17 จะประกอบด้วย จำนวนบัตรที่รับมานับคะแนน คะแนนที่แต่ละผู้สมัครและพรรคการเมืองได้รับ จำนวนบัตรดีและบัตรเสีย และจำนวนบัตรที่ไม่ประสงค์ลงคะแนน
ผลคะแนนจากตรงนี้จะถูกนับไปใช้ควบคู่ไปกับข้อมูลในใบ ส.ส. 5/18 และใบ ส.ส. 5/16 หรือใบรายงานผลการนับคะแนนเลือกตั้งในเขตเลือกตั้ง เพื่อประกาศออกมาเป็นผลการเลือกตั้งต่อไป
จากสถานการณ์ความผิดพลาดของจ่าหน้าซองบัตรเลือกตั้งเลือกหน้าเมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม 2566 ทำให้โอกาสการเกิด ‘บัตรเขย่ง’ จากบัตรลงคะแนนกลุ่มนี้มีสูงที่สุด และทำให้การนับคะแนนเลือกตั้งล่วงหน้ากลายเป็นอีกหนึ่งจุดยุทธศาสตร์สำคัญที่ต้องการอาสาสมัครจับตาการเลือกตั้งเข้าไปสังเกตุการณ์ไม่ต่างจากการนับคะแนนหน้าคูหาปกติแต่อย่างใด
“ใบ ส.ส. 5/18” ใบรายงานผลการนับคะแนน
ใบ ส.ส. 5/18 หรือใบรายงานผลการนับคะแนน จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อ กปน. นับคะแนนเสร็จแล้วหลังเวลาปิดหีบ ขั้นตอนนี้ กปน. ต้องนับจำนวนบัตรลงคะแนนทั้งหมดไม่ว่าบัตรดีหรือบัตรเสีย เพื่อตรวจสอบว่ามีจำนวนตรงกับจำนวนผู้มาใช้สิทธิหรือไม่ หลังจากนั้นจะนำข้อมูลนี้มาเป็นส่วนประกอบของใบ ส.ส. 5/18
ใบประกาศดังกล่าวประกอบไปด้วย จำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง จำนวนผู้ที่ออกมาใช้สิทธิจริง จำนวนบัตรลงคะแนนที่รับมา จำนวนบัตรลงคะแนนที่ถูกใช้ คะแนนที่ผู้สมัครแต่ละคนได้รับ คะแนนที่พรรคการเมืองแต่ละพรรคได้รับ จำนวนบัตรดี จำนวนบัตรเสีย จำนวนบัตรที่ไม่ประสงค์ลงคะแนน และจำนวนบัตรลงคะแนนที่เหลือของหน่วยเลือกตั้งนี้
ด้วยเหตุนี้ทำให้ใบ ส.ส. 5/18 คือหัวใจสำคัญของการเลือกตั้ง เนื่องจากระบุผู้ชนะและผู้แพ้ของหน่วยเลือกตั้งเอาไว้ และประกอบไปด้วยจำนวนบัตรลงคะแนนที่หน่วยเลือกตั้งนี้ได้รับ สำหรับนำมาหักลบกับจำนวนบัตรลงคะแนนที่ยังเหลือ รวมไปถึงจำนวนบัตรดีบัตรเสียที่เกิดขึ้นด้วย ทำให้ประกาศใบนี้สามารถบ่งบอกได้ชัดเจนที่สุดว่าเกิดปรากฎการณ์ ‘บัตรเขย่ง’ ขึ้นหรือไม่ รวมทั้งยังเป็นใบที่ @Vote62 ต้องการใช้มาประกอบการนับคะแนนรวมทั้งประเทศที่สุดใบหนึ่ง เพื่อตรวจสอบความถูกต้องของผลคะแนนรวมจากคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) หลังกระบวนการทั้งหมดเสร็จสิ้น
“ใบ ส.ส. 5/10” แบบทักท้วงการปฏิบัติหน้าที่ของคณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง
แบบทักท้วงการปฏิบัติหน้าที่ของ กปน. หรือคณะกรรมการนับคะแนน หรือใบ ส.ส. 5/10 เป็นใบที่จะถูกใช้เมื่อมีการทักท้วงว่าเจ้าหน้าที่ขานเสียงลงคะแนนหรือนับคะแนนผิดพลาด โดยปกติแล้วหากถูกประชาชนทักท้วงทันทีก็จะเกิดการแก้ไขให้ถูกต้อง และไม่มีความจำเป็นต้องลงบันทึกใบ ส.ส. 5/10 นี้เอาไว้ ทว่าหากเกิดการทักท้วงแล้วแต่เจ้าหน้าที่ไม่ยินยอมที่จะแก้ไข ใบบันทึกนี้จะเป็นการลงบันทึกเป็นหลักฐานว่าเกิดการทักท้วงขึ้นแล้วที่หน่วยเลือกตั้งดังกล่าว หากเกิดการต่อสู้ทางกฎหมายภายหลังก็จะทำให้ประชาชนและเจ้าหน้าที่มีหลักฐานสำหรับการยืนยันเหตุการณ์
ใบนี้ระบุให้ประชาชนผู้ทักท้วงระบุชื่อนามสกุลจริง ที่อยู่และเบอร์โทรศัพท์สำหรับติดต่อภายหลัง พร้อมหัวข้อเรื่องที่ทักท้วงพร้อมรายละเอียด และผลสรุปหลังการทักท้วงว่าเกิดการแก้ไขแล้วหรือไม่ โดยต้องลงลายมือชื่อผู้ทักท้วง ผู้รับคำทักท้วง และพยานในเหตุการณ์ประกอบด้วย
ดังนั้น ใบ ส.ส. 5/10 จึงควรเป็นอาวุธชิ้นสุดท้ายหากเกิดสถานการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ขึ้นในหน่วยเลือกตั้ง การทักท้วงอย่างสุภาพและการพูดคุยเพื่อร่วมกันแก้ไขข้อผิดพลาดที่เกิดโดยไม่ตั้งใจยังคงเป็นตัวเลือกแรกๆ ที่ถูกแนะนำ