แก้รัฐธรรมนูญ: ทำไมต้องตั้งกมธ. และจะนำไปสู่อะไร?

การแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2560 เป็นประเด็นร้อนทางการเมืองทั้งในและนอกสภา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อสภาผู้แทนราษฎรจะมีการตั้ง “คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาเพื่อศึกษาหลักเกณฑ์และวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560” หรือเรียกสั้นๆ ว่า “กมธ.แก้รัฐธรรมนูญฯ” เพื่อศึกษาและรับฟังความคิดเห็นของประชาชนก่อนที่จะเดินไปสู่ขั้นตอนการแก้ไขรัฐธรรมนูญจริงๆ

แม้รัฐธรรมนูญ 2560 จะถูกออกแบบมาเพื่อสนับสนุนให้คณะรักษาความสงบแห่งชาติได้ครองอำนาจต่อหลังการเลือกตั้งซึ่งดูแล้วรัฐธรรมนูญฉบับนี้ก็ทำหน้าที่นั้นได้อย่างดี แต่ด้วยการออกแบบระบบเลือกตั้งที่ลงโทษพรรคขนาดใหญ่ทำให้พรรคที่จะจัดตั้งรัฐบาลต้องเป็นรัฐบาลผสม และด้วยเหตุที่พรรคพลังประชารัฐต้องดึงพรรคประชาธิปัตย์เข้าร่วมรัฐบาลจึงทำให้รัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ต้องบรรจุเรื่องการแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2560 เป็นหนึ่งในนโยบายเร่งด่วนซึ่งระบุในข้อ 12 ว่าจะมี “การสนับสนุนให้มีการศึกษา การรับฟังความคิดเห็นของประชาชน และการดำเนินการเพื่อแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ โดยเฉพาะในส่วนที่ว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ” ซึ่งนั้นเป็นหนึ่งในเงื่อนไขของพรรคประชาธิปัตย์ในการเข้าร่วมรัฐบาลและโหวตให้ พล.อ.ประยุทธ์ เป็นนายกรัฐมนตรีสมัย

แม้จะอยากแก้ไขหรือไม่อยากแก้ไขรัฐธรรมนูญแต่ทุกพรรคในสภาผู้แทนฯ พร้อมเข้าร่วมใน กมธ.แก้รัฐธรรมนูญฯอย่างน้อยก็เพื่อเข้าไปปกป้องประโยชน์ที่พรรคของตัวเองได้จากรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ดังจะเห็นได้ว่ามีญัตติที่เสนอเกี่ยวกับการศึกษาแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2560 จากทั้งพรรคการเมืองฝ่ายค้านและรัฐบาลถึง 5 ญัตติ โดยแต่ละฝ่ายต่างมีเหตุผลและระดับความต้องการแก้ไขรัฐธรรมนูญที่แตกต่างกัน กล่าวคือฟากพรรคร่วมฝ่ายค้านต้องการแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งฉบับ เพราะต้องการให้รัฐธรรมนูญมีความชอบธรรมจากประชาชนมากขึ้นและเนื้อหาในรัฐธรรมนูญก็มีความเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น โดยเฉพาะประเด็นที่มา ส.ว. และระบบเลือกตั้ง ขณะที่ฟากพรรคร่วมรัฐบาลอาจต้องการเพียงแก้ไขเพิ่มเติมบางมาตราเพื่อให้การทำงานง่ายขึ้น เช่น วิธีการคำนวณ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อรายชื่อ

วันที่	ชื่อเรื่อง	ที่มา/เหตุผล	วิธีการ	ผู้เสนอ
22 ส.ค. 2562	(ญัตติด่วน) ตั้ง กมธ.วิสามัญพิจารณาศึกษาหลักเกณฑ์และวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ 2560	– ความเป็นประชาธิปไตยของรัฐธรรมนูญ – ความเหมาะสมของยุทธ์ศาสตร์ชาติ – ผ่านประชามติแต่การปิดกั้นการแสดงความคิดเห็น จับกุม คุมขัง และดำเนินคดีกับฝ่ายไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ – วิธีการเลือกตั้งและการนับคะแนนที่สลับซับซ้อน – ทำให้พรรคการเมืองอ่อนแอ – รัฐบาลขาดเสถียรภาพไม่เป็นตามเจตนารมณ์ของประชาชน – ที่มานายกฯ และ ส.ว. ไม่เป็นประชาธิปไตย – เป็นนโยบายเร่งด่วนรัฐบาล	ตั้ง กมธ.วิสามัญฯ	สุทิน คลังแสง พรรคเพื่อไทย และปิยบุตรแสงกนกกุล พรรคอนาคตใหม่ และคณะ 213 คน
5 ก.ย. 2562	(ญัตติ) ตั้ง กมธ.วิสามัญศึกษาปัญหาและแนวทางแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ 2560	– มีปัญหาในทางปฏิบัติในหลายมาตรา และมีหลายประเด็นที่ต้องแก้ไขให้เป็นประชาธิปไตย	ตั้ง กมธ.วิสามัญฯ	เทพไท เสนพงศ์พรรคประชาธิปัตย์และคณะ 25 คน
10 ก.ย. 2562	(ญัตติ) ให้พิจารณาศึกษาแนวทางการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ 2560	– ความเป็นประชาธิปไตยและความไม่เหมาะสมในหลายมาตรา – ผ่านประชามติแต่ยังขาดการยอมรับจากประชาชน – ความสำเร็จของรัฐธรรมนูญ 2540 ที่ริเริ่มโดยบรรหาร ศิลปอาชาจนเป็นรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน – เป็นนโยบายเร่งด่วนรัฐบาล	ให้สภาผู้แทนราษฎรศึกษาและส่งให้รัฐบาลพิจารณาดำเนินการ	นิกร จำนง และณัฐวุฒิ ประเสริฐสุวรรณพรรคชาติไทยพัฒนา และคณะ 5 คน
11 ก.ย. 2562	(ญัตติด่วน) ตั้ง กมธ.วิสามัญพิจารณาศึกษาเรื่องหลักเกณฑ์และวิธีการแก้ไขเพิ่มเติม รวมกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนที่เกี่ยวกับการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ 2560	– รอประกาศผลการเลือกตั้งทางการยาวนาน – การคำนวณ ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อ – เป็นนโยบายเร่งด่วนรัฐบาล	ตั้ง กมธ.วิสามัญฯ	วิเชียร ชวลิต พรรคพลังประชารัฐ

3 พ.ย. 2562

(ญัตติด่วน) ตั้ง กมธ.วิสามัญพิจารณาศึกษาหลักเกณฑ์และวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ 2560

– ความเป็นประชาธิปไตย – ความไม่เหมาะสมในหลายมาตรา ก่อให้เกิดปัญหาในทางปฏิบัติ – ผ่านประชามติ แต่ไม่ชอบธรรม – อยู่ในความสนใจของประชาชน

ตั้ง กมธ.วิสามัญฯ

จตุพร เจริญเชื้อพรรคเพื่อไทย และคณะ 20 คน