คำว่า 'ปลดล็อคพรรคการเมือง' เกิดขึ้นหลังพรรคการเมืองหลายต่อหลายพรรคร่วมกันจี้ รัฐบาลคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ให้ยกเลิกคำสั่ง/ประกาศ คสช. บางฉบับ ที่ขัดขวางการดำเนินการตามกฎหมายพรรคการเมืองฉบับใหม่ เช่น ประกาศ คสช. ฉบับที่ 57/2557 ที่ห้ามพรรคการเมืองดำเนินกิจการทางการเมือง และคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 3/2558 ที่ยังห้ามมั่วสุมหรือชุมนุมทางการเมือง ณ ที่ใดๆ ที่มีจำนวนตั้งแต่ 5 คนขึ้นไป
เนื่องจากตัวประกาศ คสช. และคำสั่งหัวหน้า คสช. ทั้งสองฉบับดังกล่าว ส่งผลให้พรรคการเมืองไม่สามารถดำเนินกิจกรรมทางการเมืองใดๆ ได้ ทั้งที่ พ.ร.ป.พรรคการเมือง พ.ศ.2560 กำหนดว่า พรรคการเมืองต้องดำเนินการต่างๆ ทันตามกรอบเวลาหลังจากกฎหมายบังคับใช้เมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2560 (ต้องดำเนินการให้เสร็จภายใน 90-180 วัน แล้วแต่กรณี)
สิ่งพรรคการเมืองต้องดำเนินการภายใน 90 วัน หรือภายในวันที่ 5 มกราคม 2560
- แจ้งจำนวนสมาชิกพรรคที่เปลี่ยนแปลงพร้อมกับยืนยันตัวตนของผู้เป็นสมาชิกพรรค
- เช็คคุณสมบัติสมาชิกว่าตรงตามที่ 'รัฐธรรมนูญ' กำหนดหรือไม่
สิ่งพรรคการเมืองต้องดำเนินการภายใน 180 วัน หรือภายในวันที่ 4 เมษายน 2561
- ตั้งพรรคใหม่ต้องหาคน 500 คน ร่วมจัดตั้งพรรค พร้อมลงขันอีกคนละ 1,000-50,000 บาท ซึ่งรวมแล้วต้องมีทุนตั้งต้น 1,000,000 บาท
- พรรคการเมืองเก่า ต้องจัดหาสมาชิกให้ครบจำนวน 500 คน และต้องมีทุนตั้งต้น 1,000,000 บาท
- ต้องจัดประชุมใหญ่ เพื่อ 1.แก้ไขข้อบังคับ 2.ทำคำประกาศอุดมการณ์ทางการเมือง 3.นโยบายพรรค 4.เลือกหัวหน้าพรรค, เลขาธิการพรรค, เหรัญญิกพรรค, นายทะเบียนสมาชิก และกรรมการบริหารพรรค โดยต้องมีหัวหน้าสาขาพรรคการเมืองไม่น้อยกว่า 4 สาขา และมีสมาชิกพรรคไม่น้อยกว่า 250 คนเข้าร่วมประชุม
- ตั้งสาขาพรรคและตัวแทนประจำจังหวัดให้ครบ
แม้ว่าการดำเนินการต่างๆ เหล่านี้จะขอขยายเวลาต่อนายทะเบียนพรรคการเมืองได้ แต่ถ้าไม่สามารถดำเนินการได้ทันก่อนการเปิดรับสมัครลงเลือกตั้ง พรรคการเมืองก็มีโอกาสที่จะส่งผู้สมัครลงเลือกตั้งในบางเขตไม่ได้ เนื่องจากดำเนินการจะไม่ทันตามเงื่อนไขที่กำหนดในกฎหมายพรรคการเมือง รวมทั้งก่อนการเลือกตั้งในแต่ละเขตพื้นที่พรรคการเมืองแต่ละพรรคจะต้องมีการจัดการเลือกตั้งขั้นต้น (Primary vote) ภายในพรรคเพื่อให้สมาชิกพรรคในแต่ละเขตคัดเลือกตัวแทนลงสมัครรับเลือกตั้งในเขตนั้น นอกจากนี้พรรคการเมืองจะไม่ได้รับเงินอุดหนุนจากกองทุนเพื่อการพัฒนาพรรคการเมือง
ทำไมไม่ปลดล็อก
วันที่ 7 พฤศจิกายน 2560 คสช.ชี้แแจงกรณีที่ยังไม่ปลดล็อกพรรคการเมือง ว่า คสช.ได้พิจารณาประเมินสถานการณ์ว่ายังไมาสงบเรียบร้อย บ้านเมืองจึงยังไม่ควรมีความขัดแย้งทางการเมือง และกฎหมายลูกว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และกฎหมายลูกว่าด้วยการได้มาซึ่งวุฒิสภา ก็ยังไม่เสร็จเรียบร้อย การสรรหาคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ชุดใหม่ ก็ยังอยู่ในระหว่างการสรรหา และนายทะเบียนพรรคการเมือง ซึ่งเป็นบุคคลสำคัญของกฎหมายพรรคการเมืองก็ยังไม่มี มีแต่ผู้รักษาการแทน จึงขอให้การปลดล็อคพรรคการเมืองรอไปอีกระยะ อย่าตื่นเต้นกังวล
แม้ว่า พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวคสช. จะประกาศว่าจะมีการเลือกตั้งในเดือนพฤศจิกายน 2561 แต่เวลาที่พรรคการเมืองต่างๆ จะต้องดำเนินตามกฎหมายให้ทันกับบีบเข้ามา หากคสช. ยังไม่ปลดล็อกเวลาดังกล่าวก็จะค่อยๆ หมดไปเรื่อยๆ และส่งผลกระทบต่อระยะเวลาที่ควรใช้เพื่อการหาเสียงหรือเสนอนโยบายของพรรคการเมือง และส่งผลต่อคุณภาพการเลือกตั้ง